مسعود سخاییپور، LJI Reporter – ونکوور
بیچارگان، فیلم کمدی سیاهِ خیالپردازی علمی محصول ۲۰۲۳ بهکارگردانی یورگوس لانتیموس است که براساس فیلمنامهای اثر تونی مکنامارا ساخته شده است. فیلمنامه نیز براساس رمانی بههمین نام نوشتهٔ آلاسدایر گری چاپ سال ۱۹۹۲ است. در این فیلم گروهی از بازیگران سرشناس شامل اما استون، مارک رافلو، ویلم دفو، رامی یوسف و جراد کارمایکل حضور دارند.
داستان فیلم
«بیچارگان» دربارهٔ زن جوانی بهنام بلا است که پس از خودکشی بهدست دانشمند و سرپرستش، دکتر گادوین باکستر، به زندگی بازگردانده میشود. بلای ازمرگبازگشته حالا مشتاق است تا مثل کودکی در مورد دنیای اطراف خود بیاموزد، اما باکستر او را تحت نظارت خود گرفته است. بلا که تشنهٔ اکتشاف است، با دانکن ودربرن، یک وکیل فاسد و بدجنس، فرار و سفر خودشناسی و اکتشافیاش را آغاز میکند. شخصیت بلا در این فیلم فارغ از تعصبات زمانهٔ خود، خواهان برابری و رهایی است.
دربارهٔ فیلم
فیلم تازهٔ یورگوس لانتیموس اولین نمایش جهانی خود را در هشتادمین دورهٔ جشنواره فیلم ونیز در ماه سپتامبر پشتسر گذاشت؛ جاییکه نمایش فیلم با تمجیدهای گستردهای از جانب مخاطبان و منتقدان همراه بود و از همان زمان بهعنوان یکی از بختهای اصلی فصل جوایز مطرح شد. همچنین این فیلم اخیراً در مراسم گلدن گلوب جایزهٔ بهترین فیلم کمدی را از آن خود کرد.
فیلمبرداری فیلم بیچارگان در اوت ۲۰۲۱ در مجارستان آغاز شد و قبل از شروع سال ۲۰۲۲ به پایان رسید. در ابتدا قرار بود در تاریخ ۸ سپتامبر ۲۰۲۳ روی پردهٔ سینماها برود، اما بهخاطر اعتصابات انجمن نویسندگان آمریکا و انجمن بازیگران سینما و فدراسیون هنرمندان رادیو و تلویزیون آمریکا، تاریخ اکران آن سه ماه به تعویق افتاد. بهاین ترتیب این فیلم سرانجام از ۸ دسامبر ۲۰۲۳ اکران خود را در سینماهای آمریکا آغاز کرد.
یورگن لانتیموسِ یونانی یکی از هیجانانگیزترین فیلمسازان دههٔ گذشته است که طرفداران پرشماری در سراسر جهان دارد. اگر تاکنون فیلمی از لانتیموس دیده باشید، احتمالاً میدانید که با چه فیلمساز ویژهای روبهروییم. آخرین فیلم لانتیموس، کمدی سیاه تاریخی سوگلی (The Favourite) که جایزهٔ بزرگ هیئت داوران جشنوارهٔ فیلم ونیز و جام ولپی بهترین بازیگر زن این جشنواره را برای الیویا کُلمن به ارمغان آورد، موفقترین فیلم لانتیموس تا بهامروز محسوب میشود. این فیلم همچنین در ۱۰ رشته، ازجمله بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلمبرداری، نامزد اسکار شد و جایزهٔ بهترین بازیگر زن را برای کُلمن به ارمغان آورد. او استاد روایت قصههای عجیب و غریب و سورئال است. بنابراین بیچارگان نیز در ادامهٔ جهان سینمایی منحصربهفرد این فیلمساز قرار دارد.
رمان اصلی نوشتهٔ آلاسدایر گری و چاپ سال ۱۹۹۲ که فیلمنامهٔ بیچارگان براساس آن نوشته شده است، تا پیش از آنکه نام یورگوس لانتیموس به میان بیاید، هرگز بهطور جدی بهعنوان دستمایهای مناسب برای اقتباسی سینمایی در نظر گرفته نشده بود. بیچارگان تلفیقی نادر از عوامل بااستعدادی است که همگی عملکردی عالی دارند، بهطوریکه بهسختی میتوان آن را چیزی جز یک فیلم استادانه توصیف کرد.
یورگوس لانتیموس در بیچارگان با اعتمادبهنفس با هر چالشی که فکر کنید، روبهرو میشود. وقتی علم و انسانیت با هم ترکیب میشوند، نتیجهاش این فیلم درخشان میشود. بیچارگان یک بازنگری فمینیستی از اسطورهٔ فرانکنشتاین است. فیلمی با فضایی فوقالعاده مجلل که اِما استون در نقش اصلی آن میدرخشد؛ اثری متفاوت و چشمگیر، کمدی سیاهی که با تکتک صحنهها، شخصیتها و شوخیهایش بیننده را تحت تأثیر قرار میدهد. استون مطمئناً جسورانهترین بازی دوران حرفهای خود تاکنون را در این فیلم ارائه میکند.
تلاش دراماتیک فیلم بسیار بالاست و بازیگران آنقدر درگیر فیلماند که باورمان نمیشود چیزی که میبینیم یک بازی است. لانتیموس دنیایی خارقالعاده، مصنوعی و درهمپیچیده را به ما نشان میدهد که در برخی بخشها بهصورت سیاهوسفید فیلمبرداری شده است و گاهی هم بهشکل برجسته و محدب نمایش داده میشود، انگار که از طریق عدسی چشم ماهی داریم به آن نگاه میکنیم. از طرف دیگر گاهی اوقات هم تصاویر با رنگهای بسیار اشباعشده و روشن به چشم میآیند. در یک کلام میتوان گفت که جلوۀ بصری فیلم، درست مثل مضمون آن عجیب و غریب، خیالانگیز و افسونکننده است.
این فیلم از گروه نخبگانی بااستعداد، ازجمله رابی رایان، فیلمبردار، و جیمز پرایس و شونا هیث، طراحان تولید، بهره برده و موسیقی عجیب و غریب آن را جرسکین فندریکس ساخته است. میتوان گفت همهچیز در این فیلم، هر قاب، هر تصویر، هر شوخی و هر اجرا، شگفتی و هیجانی تازه برای مخاطب است.
رایان لاتینزو منتقد ایندی وایر هم در نقد ستایشآمیز خود دربارهٔ این فیلم نوشته است:
«بیچارگان، بهترین فیلم کارنامهٔ لانتیموس است و از همین حالا مانند اثری کلاسیک بهنظر میرسد. فیلمی بهغایت بامزه، کنایهآمیز و دیوانهوار، غیرقابلپیشبینی و بدون اداواطوار و مملو از نکات بسیاری که تحلیلش در یک نقد، حق مطلب را برای آن با این میزان بلندپروازی ادا نمیکند.»
این فیلم هنوز روی شبکههای پخش خانگی فیلم در دسترس نیست، ولی میتوانید آن را در سینماها تماشا کنید.